Eskrima: Môn võ thuật đặc trưng của gậy và dao

Được biết đến bởi nhiều cái tên – Arnis hay Kali – Eskrima là một môn võ của người Philippine, các vĩ khí được sử dụng để chiến đấu bao gồm gậy, dao và lưỡi dao.

Võ Thuật TV – Tự vệ bằng võ gậy Eskrima (phần 1)
Võ Thuật TV – Tự vệ bằng võ gậy Eskrima (phần 2)

Không có tài liệu chính xác về thời gian mà Eskrima xuất hiện, tuy nhiên, có rất nhiều giả thuyết về nguồn gốc của nó. Có một số cho rằng nó xuất hiện vào khoảng năm 200 trước công nguyên, vì đó là khi con dao có hình dáng lượn sóng được biết đến và Eskrima đã được ghi lại lần đầu tiên được sử dụng. Tuy nhiên, những người khác tin rằng Eskrima có thể có ảnh hưởng từ Tây Ban Nha trong thế kỷ 15.

Một trong những tài liệu ghi lại rằng môn võ của Philippine này được ghi nhận bởi những người Tây Ban Nha khi họ lần đầu tiên đến Philippine vào những năm 1500. Cần lưu ý rằng nhiều kẻ xâm lược người Tây Ban Nha, được dẫn đầu bởi Ferdinand Magellan, đã chiến đấu với những người bản địa được trang bị gậy. Trong thời kỳ này, nhiều người Tây Ban Nha rơi vào tay của người Philippine, dẫn đến việc môn võ này bị cấm tập luyện dưới bất kỳ hình thức nào.

Vì có lệnh cấm mang theo kiếm, nên người Philippine đã phát triển kỹ thuật sử dụng gậy tre và dao nhỏ. Tuy bí mật trong việc tập luyện nhưng nhiều người cũng đã truyền dạy lại môn võ này cho con cháu của mình.

Thay vì dùng súng, người Philippine vẫn duy trì văn hoá đấu kiếm, sử dụng lưỡi dao làm công cụ chính. Trong thời hiện đại, nhiều người Philippine vẫn sử dụng một lưỡi dao lớn – không nhất thiết phải làm hại bất cứ ai, mà chỉ là một công cụ để cắt trái cây, thịt và cỏ.

Khi xem xét về các cuộc chiến tranh trong lịch sử Philippine, không thể đếm được bao nhiêu người bản địa đã sử dụng dao để chiến đấu. Trong cuộc chiến tranh Philippine – Mỹ, nhiều quân lính Mỹ đã nằm xuống bởi những cuộc tấn công du kích bằng lưỡi dao của người Philippine. Thêm vào đó, trong chiến tranh thế giới thứ 2, nhiều người Philippines được cho là đã chiến đấu với người Nhật chỉ bằng tay hoặc lưỡi dao.

Do sự phát triển bí mật trong lịch sử của nó và các giáo lý được các thành viên trong gia đình truyền từ đời này qua đời khác, Eskrima, trong một thời gian dài nhất, đã không duy trì được một hệ thống để thực hành và tập luyện. Trong suốt vài thập kỷ, với ảnh hưởng lớn từ Tây Ban Nha, môn võ chiến đấu của người Philippine này cuối cùng đã đạt được mức độ hệ thống hóa.

Cho đến những năm gần đây, năm 2010, Eskrima đã nhận được công nhận qua việc được tuyên bố là môn võ quốc gia của Philippines. Các tổ chức Eskrima cũng được hình thành, một là Liên đoàn Eskrima Kali Arnis Thế giới (WEKAF) và Arnis Philippines (ARPI).

Thi đấu Eskrima, các võ sĩ sẽ sử dụng gậy và dựa trên hệ thống 10 điểm. Mặc dù các võ sĩ mặc áo bảo vệ và mũ bảo hiểm để tự bảo vệ mình, các trận đấu thuộc hệ thống WEKAF cũng đã dẫn đến một số tranh cãi do có nhiều võ sĩ bị gãy xương và thương tích nghiêm trọng. Hệ thống ARPI sử dụng gậy mềm và được coi là an toàn hơn.

Tuy nhiên, việc sử dụng những thanh gậy này, làm cho tính trải nghiệm dường như ít xác thực hơn đối với võ thuật thực sự của Eskrima. Cho nên nhiều người vẫn chọn sử dụng gậy cứng.

Anh Thư