Tinh thần võ sĩ đạo – con đường hình thành nhân cách

Nhiều người sẽ tự hỏi rằng liệu chăng Bushido – võ sĩ đạo dạy con người chỉ biểu lộ tình cảm với người mà ta cho là thấu hiểu ta?

Nền tảng chính tạo nên tinh thần của Bushido

Samurai rạch bụng tự sát vì tinh thần Bushido bất diệt

Thực chất, Bushido đề cập đến sự bày tỏ tình cảm vốn dĩ đã có sẵn trong mỗi người cho tất cả mọi người bất kể mối quan hệ xã hội hay vị thế của họ là gì. Và việc người đó đối xử với người xung quanh sẽ giống như cách người đó đối xử với những người tôn trọng và yêu thương anh ta.

Bushido đèn nén, hay bộc lộ nhân cách con người?

Tinh thần võ sĩ đạo gợi nhớ đến những ngày tháng oai hùng của các chiến binh Samurai. Nhưng tinh thần này không chỉ dành cho những người tập võ. Chúng ta dễ dàng nhận ra nó trong cuộc sống thường nhật ngày nay trong hình ảnh những người phải làm những công việc mà người khác không muốn làm, những người hiến tặng gia tài để đeo đuổi mục đích làm cuộc sống tốt đẹp hơn. Tất cả họ đều bình dị và đều không phải là những võ sĩ với kiếm và thương trong tay.

Thực tế, liệu xã hội sẽ ra sao nếu tất cả chúng ta đều mong chờ người khác hi sinh cho mình? Một ví dụ về một người đàn ông đã tận dụng sự khó khăn của người khác để làm giàu. Anh ta có thể rất giàu nhưng rồi những đồng tiền ấy sẽ bị tiêu xài phung phí. Hay như những người bỗng được thừa hưởng một khối gia sản kếch sù sẽ trở nên buồn chán và tiêu hết vào bài bạc cũng như bị lợi dụng để bòn rút tiền bạc từ những người xung quanh.

Saigo Takamori (1827 – 1877), một Samurai nổi tiếng, đã từng nói: “Đừng cho con cháu thừa kế bất cứ thứ gì”. Tôi hoàn toàn đồng ý với ông. Vượt qua những thử thách trong cuộc sống sẽ tạo nên ý chí và nhân cách của con người. Không ai có thể hiểu được một cách thấu đáo thế nào là lòng tốt không vụ lợi từ người khác nếu như anh ta không tự mình trải nghiệm nó. Cũng như cây cối được trồng trong nhà sẽ trở nên yếu đuối khi được dời ra nắng, trong khi những bông hoa dại bên đường mới chính là những bông hoa có thể chống chọi lại với mọi điều kiện thời tiết khắc nghiệt mà thôi.

Bushido, nét văn hóa tưởng chừng đã bị xóa sổ cùng biến cổ lịch sử, vẫn trường tồn đến hôm nay với các giá trị không hề thay đổi.

Trong hàng triệu năm, các sinh vật sinh ra và chết đi, để lại sau nó là thế hệ nối tiếp. Phật giáo gọi nó là sự luân hồi. Chúng ta được ban tặng một cuộc đời quá ngắn ngủi, 100 năm được xem là thời gian lâu nhất có thể của một đời người. Cũng như khi bạn đốt 1 que diêm, ngọn lửa sẽ bùng cháy và tắt ngay trong vài giây nhưng ngọn lửa của que diêm ấy đem lại cho cuộc đời thì sẽ còn mãi.

Trong chương “Michi” của cuốn Mujo Dozen ta được biết rằng một mặt tuyệt vời nhất của nhân cách con người đó là kí ức về người ấy trong trí nhớ của chúng ta. Một bài thơ viết về cuộc sống ngắn ngủi như sau:
“Con người nên có một trái tim nhân hậu, Vì cuộc sống của chúng ta mỏng manh như một giọt sương trên cánh hoa vào buổi sớm”

Bình minh là một ví dụ tuyệt vời cho chúng ta; nó xuất hiện vào buổi sáng và tan biến vào buổi chiều tà, nhưng cuộc sống của chúng ta có thể còn ngắn hơn như thế nhiều. Vì thế, chúng ta nên tạo ra một ngày mới với những hành động có ích và xứng đáng để chúng ta sẽ không bao giờ tiếc nuối vì để nó trôi qua nhanh chóng.

Mỗi người đếu có một mục đích sống cho riêng mình. Sự thành công phụ thuộc rất nhiều vào cá nhân họ. Đã có nhiều dẫn chứng về những người hoàn toàn không có mục đích sống cho riêng mình và rồi họ dễ dàng bị mất đi tất cả hệt như giọt sương mai khi nắng lên…

Người dịch – Abraham Pham
(Theo Book of Otake)