Bolo punch: Cú đấm “quái chiêu” của người Philippines

Bolo punch là một kiểu đấm quái dị nhưng đầy uy lực. Thậm chí, nó đã không ít lần được sử dụng trên võ đài Boxing chuyên nghiệp – nơi mọi kỹ thuật và biến thể mới của các đòn đấm đều được trui rèn bằng tiêu chí khắc nghiệt nhất: độ hiệu quả.

Tuyệt kỹ đánh ngã trong Vịnh Xuân

Tuyệt kỹ Saenchai: “Quái chiêu” Jumping Lowkick

 Từ “Bolo” trong tiếng Philippines nghĩa là “con dao dài” (gần giống dao phay – rựa – mã tấu trong cách hiểu của người Việt). Cú đấm “Bolo punch” được gọi tên như vậy nhờ chuyển động độc đáo, giống như cú vung dao phay chặt – chém.

Sau chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha, khoảng đầu những năm 1900, người Philippines được đặt dưới sự bảo hộ của Mỹ. Từ đó, hàng ngàn người Philippines đã nhập cư vào Mỹ (chủ yếu là Hawaii và California), trong số đó có rất nhiều võ sĩ từ các môn võ truyền thống Nam Đảo như Suntukan, Panantukan, Pangamot, Eskrima. Nhận ra tiền thưởng cho việc đấu võ đài cao hơn các công việc lao động tay chân rất nhiều, người Philippines với tố chất nhanh nhẹn bẩm sinh nhanh chóng trở thành lực lượng võ sĩ châu Á đầu tiên thực sự gây ấn tượng ở trời Tây.

Ceferino Garcia - người được xem như "cha đẻ" của các kỹ thuật bolo punch.
Ceferino Garcia – người được xem như “cha đẻ” của các kỹ thuật bolo punch.

Người Philippines để lại nhiều di sản kỹ thuật đặc biệt ấn tượng và có tầm ảnh hưởng như lối đánh unorthodox (đứng tay – chân phải thuận về phía trước), một lối đánh chống loại hoàn toàn các nguyên tắc tưởng chừng như “chân lý” của làng võ đối kháng Mỹ, trong đó có Boxing.

Ngoài ra, nhắc đến những kỹ thuật được người Philippines đưa vào thử nghiệm trong combat sports (thể thao đối kháng), không thể không kể đến bolo punch. Khác với những cú đấm bình thường được tạo bởi một chuyển động tịnh tiến, dần được các vị trí như vai, cùi chỏ và nắm đấm thành một đường thẳng thì cú bolo punch lại dùng cẳng tay để “quay” cú đấm theo quỹ đạo hình tròn và tạo lực bằng chuyển động ly tâm.

Cú Bolo punch tạo nên nhiều góc độ hiểm hóc và ứng dụng tốt trong nhiều tình huống kỹ thuật phức tạp, từ những cú đấm bình thường cho đến đánh/gạt, hay nói theo cách hiểu của người Việt là những cú “táng”.

Xét về mặt lý thuyết Boxing, cú đấm này không có ưu thế về lực khi không thể “đè” động năng chuyển động của cơ thể vào như những cú đấm thẳng hoặc móc ngang như hook hay overhand. Tuy nhiên, khi được áp dụng vào cú móc ngược uppercut (vốn không phụ thuộc quá nhiều vào động năng từ chuyển động cơ thể), phép cộng bolo punch – uppercut trở thành một công thức hủy diệt thực sự. Rất nhiều tay đấm huyền thoại như Ceferino Garcia,  Kid Gavilan, Sugar Ray Leonard, Roy Jones Jr. và Joe Calzaghe đã sử dụng thành công cú bolo punch trên sàn Boxing.

Huyền thoại Roy Jones Jr là một trong những người sử dụng bolo punch thành công nhất trên sàn Boxing.
Ngôi sao MMA Conor McGregor phô diễn kỹ năng Boxing với một số cú Uppercut “lai” kiểu đòn bolo

Hồ Võ